UTUNZAJI WA MALIASILI

Kusikiliza na Kuzungumza
Kusikiliza na Kuzungumza

Semi - Nahau

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza maana ya nahau;
Kutambua nahau katika matini;
Kueleza maana za nahau;
Kutumia nahau ipasavyo katika mawasiliano;
Kuchangamkia matumizi ya nahau katika tungo za fasihi.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutumia kamusi au mtandao salama kutafuta maana ya nahau;
Kueleza maana ya nahau;
Kutoa mfano wa nahau kutokana na maana aliyopata;
Jadili maana za nahau mbalimbali.

Nahau hutumiwa kwa nini katika mawasiliano?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 42
Kamusi
Mtandao salama
Kadi za nahau
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 43
Hadithi ya sungura

Kutambua nahau; Kueleza maana za nahau; Kutumia nahau ipasavyo katika sentensi

Kusoma

Kusoma kwa Ufasaha

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua vipengele vya kuzingatia katika kusoma kwa ufasaha;
Kueleza vipengele vya kuzingatia katika kusoma kwa ufasaha;
Kusoma kifungu cha nathari akizingatia matamshi bora;
Kusoma kifungu cha nathari akizingatia kasi ifaayo;
Kujenga mazoea ya kusoma kwa ufasaha ili kufanikisha mawasiliano.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusikiliza na kumtazama mwalimu akisoma kifungu;
Kutambua vipengele vya kuzingatia katika kusoma kwa ufasaha;
Kueleza vipengele alivyotambua kwa kuzingatia ubora wa matamshi, kasi ya usomaji, kiwango cha sauti na kuambatanisha ishara zifaazo.

Unazingatia mambo gani unaposoma kwa ufasaha?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 44
Kifungu cha nathari
Vifaa vya kidijitali

Kutambua vipengele vya kusoma kwa ufasaha; Kusoma kwa kuzingatia matamshi bora; Kusoma kwa kasi ifaayo

Kusoma
Kuandika

Kusoma kwa Ufasaha
Insha za Kubuni - Masimulizi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kusoma kifungu cha nathari akizingatia kasi ifaayo;
Kusoma kifungu cha nathari akizingatia kiwango kifaacho cha sauti;
Kusoma kifungu cha nathari akizingatia ishara za mwili zifaazo;
Kujenga mazoea ya kusoma kwa ufasaha ili kufanikisha mawasiliano.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma kifungu cha nathari kuhusu maliasili akizingatia kasi ifaayo;
Kupimwa idadi ya maneno anayosoma kwa muda wa dakika moja;
Kusoma kifungu cha nathari akizingatia kiwango kifaacho cha sauti;
Kusoma akiambatanisha ishara zifaazo.

Kwa nini ni muhimu kusoma kwa kasi ifaayo?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 45
Kifungu cha nathari
Saa ya kidijitali
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 47
Kamusi
Mtandao salama
Insha ya mfano

Kusoma kwa kasi ifaayo; Kusoma kwa kiwango kifaacho cha sauti; Kusoma akitumia ishara zifaazo

Kuandika

Insha za Kubuni - Masimulizi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua wahusika katika insha ya masimulizi;
Kujadili matendo ya wahusika katika insha ya masimulizi;
Kujadili mandhari katika insha ya masimulizi;
Kuandika insha ya masimulizi akizingatia lugha ya kitamathali, matendo ya wahusika na mandhari;
Kufurahia kuandika insha za masimulizi.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutafuta maana ya wahusika;
Kusoma insha ya masimulizi;
Kutambua wahusika katika insha ya masimulizi;
Jadili matendo ya wahusika;
Jadili mandhari katika insha aliyosoma.

Unazingatia vipengele vipi unapoandika insha ya masimulizi?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 48
Insha ya mfano
Picha
Vifaa vya kidijitali

Kutambua wahusika katika insha; Kujadili matendo ya wahusika; Kujadili mandhari katika insha

Kuandika
Sarufi

Insha za Kubuni - Masimulizi
Nyakati na Hali - -ki- ya masharti

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kuandika insha ya masimulizi akizingatia lugha ya kitamathali, matendo ya wahusika na mandhari;
Kufanya marekebisho ya insha ya masimulizi;
Kufurahia kuandika insha za masimulizi akizingatia lugha ya kitamathali, matendo ya wahusika na uchoraji wa mandhari.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kuandika insha akisimulia yaliyotokea katika siku ya upandaji wa miti;
Kushirikiana na wenzake kusahihisha insha aliyoandika;
Kuandika nakala safi ya insha baada ya kuirekebisha;
Kuwasomea wenzake nakala safi ya insha aliyoandika.

Kwa nini uchoraji wa mandhari ni muhimu katika insha ya masimulizi?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 49
Orodha ya tathmini
Karatasi za kuandikia
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 50
Chati
Matini yenye sentensi za -ki- ya masharti

Kuandika insha ya masimulizi; Kutumia lugha ya kitamathali; Kubainisha wahusika; Kuchora mandhari

Sarufi

Nyakati na Hali - -ki- ya masharti
Nyakati na Hali - -ka- ya kufuatana kwa vitendo

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua -ki- ya masharti katika matini;
Kutumia -ki- ya masharti ipasavyo katika matini;
Kujenga mazoea ya kutumia ipasavyo -ki- ya masharti ili kufanikisha mawasiliano.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kuteua sentensi zenye -ki- ya masharti;
Kubadilisha sentensi ambazo hazina -ki- ya masharti ziwe na -ki- ya masharti;
Kutunga sentensi tano akitumia -ki- ya masharti.

Je, ni tofauti gani kati ya -ki- ya masharti na -ki- ya wakati?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 51
Karatasi zenye sentensi
Vifaa vya kidijitali
Kadi za maneno

Kubadilisha sentensi ziwe na -ki- ya masharti; Kutunga sentensi akitumia -ki- ya masharti; Kufanya tathmini

MITAZAMO HASI YA KIJINSIA

Kusikiliza na Kuzungumza

Ufahamu wa Kusikiliza

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua vipengele vya ufahamu wa kusikiliza;
Kueleza vipengele vya ufahamu wa kusikiliza;
Kusikiliza na kujibu maswali ya ufahamu wa kusikiliza;
Kuchangamkia kushiriki katika kusikiliza kwa ufahamu ili kukuza stadi ya kusikiliza.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutazama picha ya wanafunzi wanasikiliza runinga;
Kueleza maana ya ufahamu wa kusikiliza kwa kuzingatia matendo katika picha;
Jadili kanuni za ufahamu wa kusikiliza.

Je, unazingatia nini wakati wa kusikiliza na kujibu mjadala?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 52
Picha
Vifaa vya kidijitali

Kutambua kanuni za ufahamu wa kusikiliza; Kusikiliza kwa makini; Kujibu maswali ya ufahamu wa kusikiliza

Kusikiliza na Kuzungumza
Kusoma

Ufahamu wa Kusikiliza
Kusoma kwa Ufahamu

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua sifa za ufahamu wa kusikiliza;
Kueleza sifa za ufahamu wa kusikiliza;
Kusikiliza na kujibu maswali ya ufahamu wa kusikiliza;
Kuchangamkia kushiriki katika kusikiliza kwa ufahamu ili kukuza stadi ya kusikiliza.

Mwanafunzi aelekezwe:
Jadili vipengele vya ufahamu wa kusikiliza;
Kusikiliza kifungu cha ufahamu wa kusikiliza kilichorekodiwa au kusomwa na mwalimu;
Kujibu maswali ya ufahamu wa kusikiliza.

Kusikiliza kwa ufahamu kuna faida gani?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 53
Kifaa cha kidijitali
Kifungu cha ufahamu
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 55
Vifaa vya kidijitali

Kutambua sifa za ufahamu wa kusikiliza; Kusikiliza kwa makini; Kujibu maswali ya ufahamu wa kusikiliza

Kusoma

Kusoma kwa Ufahamu

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kufanya utabiri na ufasiri kutokana na kifungu cha ufahamu;
Kueleza maana ya msamiati kulingana na kifungu cha ufahamu;
Kutumia msamiati unaotokana na kifungu cha ufahamu ipasavyo;
Kuchangamkia kujibu maswali ya ufahamu ili kukuza uelewa wa habari.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma tena kifungu cha ufahamu;
Kufanya utabiri na ufasiri kuhusu nini kingetokea iwapo waajiri wasingebagua waajiriwa kwa misingi ya kijinsia;
Kueleza maana ya msamiati uliotumika katika kifungu;
Kutunga sentensi akitumia msamiati huo.

Je, utawezaje kutambua msamiati uliopo katika kifungu cha ufahamu?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 56
Kamusi
Chati
Karatasi

Kufanya utabiri na ufasiri; Kueleza maana ya msamiati; Kutunga sentensi akitumia msamiati

Kuandika

Insha za Kiuamilifu - Shajara

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza maana ya shajara;
Kujadili vipengele vya shajara;
Kutambua vipengele vya shajara katika kielelezo;
Kuchangamkia kuandika shajara ili kuweka kumbukumbu ya matukio muhimu.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma maandishi katika kijitabu;
Kueleza maana ya shajara kutokana na maandishi aliyosoma;
Kusoma tena insha ya shajara ya kibinafsi;
Jadili vipengele vya shajara aliyosoma.

Kwa nini watu hutumia shajara?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 57
Kijitabu cha shajara
Mfano wa shajara
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 58
Karatasi za kuandikia
Vifaa vya kidijitali

Kueleza maana ya shajara; Kutambua vipengele vya shajara; Kutunga sentensi za kibinafsi za kuweka katika shajara

Sarufi

Hali za Masharti - -nge-

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza maana ya hali ya masharti;
Kutambua matumizi ya hali ya masharti -nge-;
Kutumia hali ya masharti -nge- ipasavyo katika matini;
Kuchangamkia matumizi yafaayo ya hali ya masharti -nge- ili kukuza ufasaha wa lugha.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma sentensi zenye hali ya masharti -nge-;
Kuchagua sentensi zinazoashiria matumizi ya hali ya masharti -nge-;
Kutambua vitenzi ambavyo vinaonyesha hali ya masharti -nge-;
Kueleza matumizi ya hali ya masharti -nge-.

Je, unahitaji kufanya nini unapoonyesha hali ya masharti unatumia viambishi gani?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 60
Chati
Kadi maneno
Vifaa vya kidijitali

Kutambua hali ya masharti -nge-; Kutunga sentensi akitumia hali ya masharti -nge-; Kujaza nafasi kwa kutumia -nge-

Sarufi

Hali za Masharti - -nge-
Hali za Masharti - -ngali-

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua matumizi ya hali ya masharti -nge-;
Kutumia hali ya masharti -nge- ipasavyo katika matini;
Kuchangamkia matumizi yafaayo ya hali ya masharti -nge- ili kukuza ufasaha wa lugha.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutumia hali ya masharti -nge- kutunga sentensi tano;
Kutunga kifungu cha aya moja kilicho na vitenzi vilivyo katika hali ya masharti -nge-;
Kusoma kifungu alichoandika kwa wenzake.

Ni tofauti gani kati ya hali ya masharti -nge- na -ngali-?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 61
Karatasi za kuandikia
Vifaa vya kidijitali
Chati
Karatasi zenye sentensi

Kutunga sentensi akitumia hali ya masharti -nge-; Kuandika kifungu cha aya kilicho na hali ya masharti -nge-; Kusahihisha sentensi na vifungu vya wenzake

Sarufi

Hali za Masharti - -ngali-

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua matumizi ya hali ya masharti -ngali-;
Kutumia hali ya masharti -ngali- ipasavyo katika matini;
Kuchangamkia matumizi yafaayo ya hali ya masharti -ngali- ili kukuza ufasaha wa lugha.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kujaza nafasi kwa kutumia hali ya masharti -ngali-;
Kutunga sentensi tano akitumia hali ya masharti -ngali-;
Kutunga kifungu cha aya moja kilicho na vitenzi vilivyo katika hali ya masharti -ngali-.

Je, ni wakati gani tunaweza kutumia hali ya masharti -ngali-?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 62
Karatasi za kuandikia
Vifaa vya kidijitali

Kujaza nafasi kwa kutumia -ngali-; Kutunga sentensi akitumia hali ya masharti -ngali-; Kuandika kifungu cha aya kilicho na hali ya masharti -ngali-

USALAMA BARABARANI

Kusikiliza na Kuzungumza
Kusikiliza na Kuzungumza

Kusikiliza kwa Kufasiri

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza maana ya kusikiliza kwa kufasiri;
Kueleza jinsi maneno, ishara na sauti zinasaidia katika kufasiri ujumbe;
Kusikiliza na kufasiri ujumbe wa matini;
Kujenga mazoea ya kutambua msimamo na mielekeo katika matini.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kueleza maana ya kusikiliza kwa kufasiri;
Kueleza jinsi mambo kama maneno, ishara na kiwango cha sauti vinachangia katika kusikiliza na kufasiri ujumbe;
Kutazama picha na kusikiliza kifungu.

Ni misimamo gani iliyopo katika matini ulizowahi kuzisikiliza?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 63
Picha
Vifaa vya kidijitali
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 64
Kifungu cha kusomewa

Kueleza maana ya kusikiliza kwa kufasiri; Kueleza jinsi maneno, ishara na sauti zinachangia katika kufasiri ujumbe; Kusikiliza na kufasiri ujumbe

Kusoma

Kusoma kwa Kina - Ushairi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza maana ya maudhui;
Kutambua maudhui katika shairi;
Kujadili maudhui katika shairi;
Kuchambua shairi kwa kuzingatia maudhui;
Kufurahia kuchambua mashairi kwa kuzingatia maudhui.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutumia kazi yoyote ya fasihi kueleza mambo yanayozungumziwa humo;
Kutazama kitabu cha fasihi atakachoonyeshwa na mwalimu;
Kueleza maana ya maudhui;
Kutafiti mtandaoni salama maana ya maudhui katika kazi za fasihi.

Je, shairi ulilowahi kusoma lilikuwa linazungumzia nini?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 65
Kitabu cha fasihi
Vifaa vya kidijitali
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 66
Shairi "Ajali tuzilaani"
Chati

Kueleza maana ya maudhui; Kutambua maudhui katika shairi; Kujadili maudhui katika shairi

Kuandika

Insha za Kubuni - Methali

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza maana ya insha za methali;
Kujadili vipengele vya insha ya methali;
Kuandika insha ya methali kwa kuzingatia vipengele vya uandishi husika;
Kufurahia kufasiri methali na kuziandikia insha zinazoafiki ili kujenga ubunifu.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma kielelezo cha insha ya methali;
Kutambua tamathali iliyotumika katika anwani ya insha;
Kueleza maana ya insha za methali kutokana na kielelezo;
Jadili vipengele vya insha ya methali kutokana na kielelezo.

Unahitaji kufanya nini unapoandika insha ya methali?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 68
Kielelezo cha insha ya methali
Vifaa vya kidijitali

Kueleza maana ya insha za methali; Kutambua vipengele vya insha ya methali; Kujadili vipengele vya insha ya methali

Kuandika
Sarufi

Insha za Kubuni - Methali
Vielezi vya Namna

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kuandika insha ya methali kwa kuzingatia vipengele vya uandishi husika;
Kufanya marekebisho ya insha ya methali;
Kufurahia kufasiri methali na kuziandikia insha zinazoafiki ili kujenga ubunifu.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kuchagua methali moja kuhusu usalama barabarani kati ya methali zilizopendekezwa;
Kuandaa vidokezo vya kuandikia insha ya methali;
Kuandika insha ya methali;
Kusoma na mwenzako insha ya methali aliyoandika.

Je, kwa nini mwanafunzi anahitaji kujua vipengele vya insha ya methali?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 69
Jedwali la tathmini
Karatasi za kuandikia
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 70
Chati
Karatasi zenye sentensi
Kamusi

Kuandika insha ya methali; Kufafanua ujumbe wa insha; Kusahihisha insha

Sarufi

Vielezi vya Namna

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua aina mbalimbali za vielezi vya namna;
Kueleza aina mbalimbali za vielezi vya namna;
Kutumia vielezi vya namna ipasavyo katika matini;
Kuchangamkia matumizi yafaayo ya vielezi vya namna katika matini mbalimbali.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kuzingatia vielezi vya namna kama halisi, hali, tumizi, vikariri, mkazo, viigizi na kifani;
Kamilisha sentensi kwa kuchagua vielezi sahihi vya namna;
Kutumia vielezi vya namna kutunga sentensi.

Vielezi vya namna huchangia vipi katika mawasiliano?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 71
Kadi za vielezi vya namna
Vifaa vya kidijitali

Kutambua aina za vielezi vya namna; Kujaza pengo kwa vielezi vya namna; Kutunga sentensi akitumia vielezi vya namna

Sarufi

Vielezi vya Wakati

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua vielezi vya wakati katika matini;
Kueleza maana ya vielezi vya wakati;
Kutumia vielezi vya wakati ipasavyo katika matini;
Kuchangamkia matumizi yafaayo ya vielezi vya wakati katika matini mbalimbali.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutambua vielezi vya wakati katika sentensi kwa kuvipigia mstari;
Kutambua vielezi vya wakati katika kifungu;
Kutumia vielezi vya wakati kutunga sentensi;
Kutofautisha vielezi vya wakati na vielezi vya namna.

Je, vihusishi vya wakati vinatumika wakati gani?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 72
Chati
Matini yenye vielezi vya wakati
Vifaa vya kidijitali
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 73
Kadi za vielezi vya wakati

Kutambua vielezi vya wakati; Kujaza pengo kwa vielezi vya wakati; Kutunga sentensi akitumia vielezi vya wakati

HUDUMA KATIKA ASASI ZA KIJAMII

Kusikiliza na Kuzungumza

Kusikiliza kwa Kutathmini

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza maana ya kusikiliza kwa kutathmini;
Kubainisha vipengele vya kusikiliza kwa kutathmini;
Kusikiliza na kutathmini ujumbe wa matini;
Kuchangamkia kusikiliza kwa kutathmini ili kukuza stadi ya kusikiliza.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutazama picha ya vituo vya huduma na kueleza shughuli zinazotendeka;
Kusikiliza mazungumzo katika kifaa cha kidijitali;
Kutambua vipengele vya kusikiliza kwa kutathmini;
Kujadili vipengele vya kutathmini katika mazungumzo aliyosikiliza.

Unazingatia nini kutambua ikiwa mzungumzaji anasema ukweli?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 75
Picha
Kifaa cha kidijitali

Kubainisha vipengele vya kusikiliza kwa kutathmini; Kutambua vipengele vya kusikiliza kwa kutathmini; Kueleza maana ya kusikiliza kwa kutathmini

Kusikiliza na Kuzungumza
Kusoma

Kusikiliza kwa Kutathmini
Ufupisho

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kusikiliza na kutathmini ujumbe wa matini;
Kutoa maoni kuhusu ujumbe wa matini aliyosikiliza;
Kusikiliza kwa makini mazungumzo;
Kutathmini ujumbe wa mazungumzo;
Kulinganisha maoni na ya wenzake kuhusu ujumbe wa mazungumzo.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusikiliza mazungumzo ya Mshauri, Rozi na Malema katika kifaa cha kidijitali;
Kueleza ujumbe kutokana na mazungumzo hayo;
Kutathmini ujumbe wa Mshauri, Rozi na Malema;
Kulinganisha maoni yao kuhusu ujumbe wa mazungumzo.

Je, mtazamo wa wahusika kuhusu chakula kituoni unatofautianaje?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 76
Mazungumzo kwenye kifaa cha kidijitali
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 78
Vifungu vya ufahamu
Kifaa cha kidijitali

Kueleza ujumbe kutokana na mazungumzo; Kutathmini ujumbe wa mazungumzo; Kulinganisha maoni kuhusu mazungumzo

Kusoma

Ufupisho

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua vipengele vya ufupisho;
Kufupisha kifungu kwa idadi maalum ya maneno;
Kuchangamkia kufupisha vifungu kwa mpangilio ufaao;
Kuheshimu maagizo ya ufupisho.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma kifungu cha hadithi kilichotolewa;
Kufupisha kifungu kwa maneno 110-115;
Kusomea mwenzake ufupisho wake ili apate maoni;
Kuandika nakala safi ya ufupisho.

Mbinu zipi zinasaidia kufupisha kifungu kwa kuzingatia idadi ya maneno inayohitajika?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 79
Kifungu cha hadithi
Karatasi za kuandikia

Kufupisha kifungu kwa idadi maalum ya maneno; Kupangilia habari kwa mtiririko wa maana; Kuzingatia vipengele vya ufupisho

Kuandika

Insha za Kubuni - Maelezo

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza maana ya insha za maelezo;
Kutambua vipengele vya lugha inayoathiri hisia mbalimbali katika insha za maelezo;
Kueleza umuhimu wa kutumia lugha inayoathiri hisia katika insha za maelezo;
Kuandika insha ya maelezo akitumia lugha inayoathiri hisia mbalimbali;
Kufurahia kutumia lugha inayoathiri hisia katika insha za maelezo.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma kielelezo cha insha ya maelezo;
Kudondoa na kuandika mafungu ya maneno yanayogusa hisia;
Kutambua jinsi matumizi ya tashbihi, chuku, maswali ya balagha, na ulinganishi wa hali kinzani yalivyoathiri hisia;
Kujadili umuhimu wa lugha inayoathiri hisia katika insha.

Je, ni nini kinafanya maelezo katika insha kudhihirika?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 82
Kielelezo cha insha ya maelezo
Kamusi
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 83
Vifaa vya kidijitali
Karatasi za kuandikia

Kueleza maana ya insha za maelezo; Kutambua vipengele vya lugha inayoathiri hisia; Kueleza umuhimu wa lugha inayoathiri hisia katika insha

Sarufi

Vielezi vya Mahali

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua vielezi vya mahali katika matini;
Kueleza matumizi ya vielezi vya mahali;
Kutumia vielezi vya mahali ipasavyo katika matini;
Kuchangamkia matumizi yafaayo ya vielezi vya mahali katika matini mbalimbali.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutazama mafungu ya maneno yenye vielezi vya mahali;
Kupigia mstari mafungu yanayoeleza mahali ambapo kitendo kinafanyika;
Kutambua vielezi vya mahali katika sentensi;
Kutunga sentensi akitumia vielezi vya mahali vifuatavyo: shuleni, kwenye soko, Kenya, ndani ya mto, gwarideni, katika gari.

Vielezi vya mahali huundwaje?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 84
Mafungu ya maneno
Chati

Kutambua vielezi vya mahali; Kutunga sentensi akitumia vielezi vya mahali; Kupigia mstari vielezi vya mahali katika kifungu

Sarufi
Kusikiliza na Kuzungumza

Vielezi vya Idadi
Uzungumzaji wa Kushawishi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua vielezi vya idadi katika matini;
Kueleza maana ya vielezi vya idadi;
Kutumia vielezi vya idadi ipasavyo katika matini;
Kuchangamkia matumizi yafaayo ya vielezi vya idadi katika matini mbalimbali.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutazama kiwambo cha tarakilishi chenye mafungu ya maneno;
Kutambua sentensi zinazoeleza kitendo kimetendwa mara ngapi;
Kupigia mstari vielezi vya idadi katika kifungu;
Kutumia vielezi vya idadi vifuatavyo: mara mbili, mara nyingi, siku saba, juma moja, mara chache, minara kadhaa.

Vielezi vya idadi hutumiwa vipi katika sentensi?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 85
Kiwambo cha tarakilishi
Matini yenye vielezi vya idadi
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 88
Video ya mzungumzaji
Picha za miktadha ya uzungumzaji

Kutambua vielezi vya idadi; Kutunga sentensi akitumia vielezi vya idadi; Kupigia mstari vielezi vya idadi katika kifungu

MISUKOSUKO YA KIJAMII

Kusikiliza na Kuzungumza
Kusoma

Uzungumzaji wa Kushawishi
Kusoma kwa Kina - Ushairi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua vipengele vya uzungumzaji wa kushawishi;
Kutumia vipengele vya uzungumzaji wa kushawishi katika uzungumzaji wake;
Kutoa uzungumzaji wa kushawishi;
Kufurahia kutumia vipengele vya uzungumzaji wa kushawishi.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusikiliza uzungumzaji wa kushawishi kutoka kwa mwalimu au kifaa cha kidijitali;
Kujadili vipengele vya uzungumzaji wa kushawishi kama ujumbe, lugha shawishi, upangaji wa hoja, ishara za mwili;
Kubuni mazungumzo kuhusu jinsi ya kusuluhisha migogoro ya kijamii;
Kutoa mazungumzo aliobuni mbele ya wenzake.

Vipengele vipi ni muhimu katika uzungumzaji wa kushawishi?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 89
Kifaa cha kidijitali
Jedwali la tathmini
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 91
Kamusi
Shairi "Misukosuko ya nini?"

Kutambua vipengele vya uzungumzaji wa kushawishi; Kutumia vipengele vya uzungumzaji wa kushawishi; Kutoa uzungumzaji wa kushawishi

Kusoma

Kusoma kwa Kina - Ushairi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza maana ya muundo wa shairi;
Kutambua vipengele vya muundo wa shairi;
Kuchambua muundo wa shairi kwa kutumia vipengele maalum;
Kuheshimu maoni ya wengine kuhusu muundo wa shairi;
Kufurahia kusoma mashairi.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma tena shairi "Misukosuko ya nini?";
Kujibu maswali kuhusiana na idadi ya beti, mishororo, vipande, mizani, vina na mtiririko wa mishororo ya mwisho;
Kusoma shairi lingine kutoka katika diwani iliyopendekezwa;
Kuchambua shairi kwa kuzingatia mandhari na muundo wa shairi.

Umewahi kusoma shairi kuhusu nini?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 92
Shairi "Misukosuko ya nini?"
Diwani iliyopendekezwa

Kutambua vipengele vya muundo wa shairi; Kuchambua muundo wa shairi; Uwasilishaji wa kazi kwa mwalimu

Kuandika

Viakifishi - Mabano
Viakifishi - Kistari Kifupi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua matumizi ya mabano katika matini;
Kueleza matumizi ya mabano;
Kutumia mabano ipasavyo katika kuakifisha matini;
Kufurahia matumizi yafaayo ya mabano katika matini mbalimbali.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma sentensi zenye mabano;
Kueleza matini iliyofungiwa kwa alama za mabano;
Kutambua matumizi ya mabano katika sentensi kuonyesha kisawe cha neno, kutoa ufafanuzi wa neno na kufungia nambari katika orodha;
Kuakifisha kifungu kwa kutumia mabano.

Mabano hutumiwa kufanya nini katika kuandika sentensi?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 93
Sentensi zenye mabano
Kifungu cha kuakifisha
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 94
Vifungu vyenye kistari kifupi
Karatasi za kuandikia

Kutambua matumizi ya mabano; Kueleza matumizi ya mabano; Kutumia mabano ipasavyo kuakifisha

Sarufi

Ngeli na Upatanisho wa Kisarufi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua nomino za ngeli ya U-ZI;
Kutambua viambishi vya upatanisho wa kisarufi vya ngeli ya U-ZI;
Kutumia nomino za ngeli ya U-ZI katika matini;
Kuheshimu maoni ya wenzake;
Kuchangamkia matumizi yafaayo ya ngeli ya U-ZI katika mawasiliano.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutambua nomino za ngeli ya U-ZI katika mnyororo wa nomino;
Kusoma sentensi zenye nomino za ngeli ya U-ZI katika jedwali la umoja na wingi;
Kutambua kiambishi cha upatanisho wa kisarufi cha ngeli ya U-ZI;
Kutunga sentensi katika umoja na wingi akitumia nomino za ngeli ya U-ZI.

Ni vitu gani katika mazingira yako vyenye majina yaliyo katika ngeli ya U-ZI?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 95
Mnyororo wa nomino
Jedwali la sentensi

Kutambua nomino za ngeli ya U-ZI; Kutambua viambishi vya upatanisho wa kisarufi; Kutunga sentensi zenye nomino za ngeli ya U-ZI

Sarufi
Kusikiliza na Kuzungumza

Ngeli na Upatanisho wa Kisarufi
Kusikiliza kwa Kina - Sauti /j/ na /nj/

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua nomino za ngeli ya YA-YA;
Kutambua viambishi vya upatanisho wa kisarufi vya ngeli ya YA-YA;
Kutumia nomino za ngeli ya YA-YA katika matini;
Kuheshimu maoni ya wenzake;
Kuchangamkia matumizi yafaayo ya ngeli ya YA-YA katika mawasiliano.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutambua nomino za ngeli ya YA-YA katika orodha ya maneno;
Kusoma sentensi zenye nomino za ngeli ya YA-YA katika umoja na wingi;
Kutambua kiambishi cha upatanisho wa kisarufi cha ngeli ya YA-YA;
Kutunga sentensi katika umoja na wingi akitumia nomino za ngeli ya YA-YA.

Ni vitu gani katika mazingira yako vyenye majina yaliyo katika ngeli ya YA-YA?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 96
Orodha ya nomino za ngeli ya YA-YA
Sentensi za umoja na wingi
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 98
Kapu la maneno
Ujumbe wa kibiashara

Kutambua nomino za ngeli ya YA-YA; Kutambua viambishi vya upatanisho wa kisarufi; Kutunga sentensi zenye nomino za ngeli ya YA-YA

MATUMIZI YA VIFAA VYA KIDIJITALI KATIKA BIASHARA

Kusikiliza na Kuzungumza

Kusikiliza kwa Kina - Sauti /j/ na /nj/

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutamka vitanzandimi vyenye sauti /j/ na /nj/ ipasavyo;
Kubuni vitanzandimi vinavyohusisha sauti /j/ na /nj/;
Kukariri vitanzandimi vyenye sauti /j/ na /nj/;
Kuchangamkia matamshi bora ya sauti /j/ na /nj/ katika mazungumzo ya kawaida.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusikiliza vitanzandimi vifuatavyo vikitamkwa na mwalimu au vikitamkwa kupitia kifaa cha kidijitali;
Kutamka vitanzandimi alivyosikiliza;
Kutumia jozi zenye sauti /j/ na /nj/ kubuni vitanzandimi;
Kukariri vitanzandimi alivyobuni.

Sauti /j/ na /nj/ zinatofautianaje?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 99
Kifaa cha kidijitali
Jozi za maneno zenye sauti /j/ na /nj/

Kutamka vitanzandimi vyenye sauti /j/ na /nj/; Kubuni vitanzandimi vyenye sauti /j/ na /nj/; Kukariri vitanzandimi vyenye sauti /j/ na /nj/

Kusoma

Ufahamu wa Kifungu cha Kushawishi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kudondoa habari mahususi katika kifungu cha kushawishi;
Kueleza maana za maneno kama yalivyotumiwa katika kifungu cha kushawishi;
Kutumia msamiati unaotokana na kifungu cha kushawishi ipasavyo;
Kuchangamkia usomaji wa kifungu cha kushawishi ili kukuza hamu ya ujifunzaji.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma makala kuhusu Lena aliyeanzisha biashara;
Kudondoa habari muhimu kutoka kwenye kifungu kwa kujibu maswali;
Kueleza maana za maneno yaliyotumika katika kifungu;
Kutunga sentensi akitumia maneno hayo.

Je, unafanya nini ili kupata habari zilizoko katika kifungu cha kushawishi kwa usahihi?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 100
Makala ya Lena
Kamusi
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 101
Jedwali la tathmini
Mtandao salama

Kudondoa habari mahususi; Kueleza maana za maneno; Kutumia msamiati unaotokana na kifungu

Kuandika

Insha za Kubuni - Masimulizi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza ukuzaji wa wazo baina ya aya za insha ya masimulizi;
Kutambua vipengele vya ukuzaji wa wazo baina ya aya za insha ya masimulizi;
Kubainisha vipengele vya ukuzaji wa wazo baina ya aya za insha ya masimulizi;
Kupenda kutumia vipengele vya ukuzaji wa wazo baina ya aya za insha ya masimulizi.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma mojawapo ya insha za masimulizi zilizohifadhiwa kwenye potifolio;
Kueleza mawazo yalivyokuzwa baina ya aya;
Kutambua vipengele vya ukuzaji wa wazo katika insha aliyoisoma;
Kutambua wazo kuu, maelezo, mifano na hitimisho katika kila aya.

Je, unafanya nini ili kulikuza wazo baina ya aya za insha ya masimulizi?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 103
Insha za masimulizi zilizohifadhiwa
Karatasi za kuandikia

Kueleza ukuzaji wa wazo baina ya aya; Kutambua vipengele vya ukuzaji wa wazo; Kubainisha vipengele vya ukuzaji wa wazo

Kuandika
Sarufi

Insha za Kubuni - Masimulizi
Ngeli na Upatanisho wa Kisarufi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kuandika insha ya masimulizi inayozingatia ukuzaji wa wazo baina ya aya;
Kufanya marekebisho ya insha ya masimulizi;
Kushirikiana na wenzake katika uandishi wa insha ya masimulizi;
Kufurahia kuandika insha za masimulizi zinazozingatia ukuzaji wa wazo baina ya aya.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kuandaa vidokezo vya insha ya masimulizi kuhusu "Mfanyabiashara alivyotumia vifaa vya kidijitali kuendeleza biashara";
Kuandika maelezo yatakayokuza kila kidokezo;
Kuandika insha ya masimulizi;
Kuwasomea wenzake insha aliyoandika ili wampe maoni yao.

Je, ni vipengele vipi vya ukuzaji wa wazo baina ya aya muhimu zaidi?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 104
Vidokezo vya insha
Karatasi za kuandikia
KLB Top Scholar Kiswahili uk. 105
Sentensi zenye nomino za ngeli ya LI
Chati ya maneno

Kuandika insha ya masimulizi; Kufanya marekebisho ya insha; Kuwasomea wenzake insha

Sarufi
Kusikiliza na Kuzungumza

Ngeli na Upatanisho wa Kisarufi
Mazungumzo - Malumbano ya Utani

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua nomino za ngeli ya KU na PA-KU-MU;
Kutambua viambishi vya upatanisho wa kisarufi vya ngeli ya KU na PA-KU-MU;
Kutumia nomino za ngeli ya KU na PA-KU-MU katika matini;
Kuchangamkia matumizi yafaayo ya ngeli ya KU na PA-KU-MU katika mawasiliano.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kunakili sentensi zenye nomino za ngeli ya KU;
Kutambua viambishi vya upatanisho wa ngeli ya KU kwa kuvipigia mstari;
Kusoma nomino kwenye kadi;
Kutambua nomino za ngeli ya KU kutoka kwenye kadi;
Kutumia nomino katika ngeli ya KU kutunga sentensi;
Nakili sentensi zenye viambishi vya ngeli ya PA-KU-MU.

Je, viambishi vya ngeli ya PA-KU-MU vinatofautiana vipi?

KLB Top Scholar Kiswahili uk. 106
Sentensi zenye nomino za ngeli ya KU
Kadi za nomino
Sentensi zenye viambishi vya ngeli ya PA-KU-MU
KLB Top Scholar Kiswahili Gredi ya 9 uk. 108
Picha
Maigizo ya malumbano ya utani
Kifaa cha kidijitali

Kutambua nomino za ngeli ya KU na PA-KU-MU; Kutambua viambishi vya upatanisho wa kisarufi; Kutunga sentensi zenye nomino za ngeli ya KU na PA-KU-MU

KUKABILIANA NA MSONGO WA MAWAZO

Kusikiliza na Kuzungumza

Mazungumzo - Malumbano ya Utani

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza mambo yanayosimuliwa katika malumbano ya utani.
Kutambua vipengele vya uwasilishaji wa malumbano ya utani.
Kuwasilisha malumbano ya utani kwa kutumia vipengele vya kimsingi.
Kuchangamkia kuwasilisha malumbano ya utani kwa kutumia vipengele vya kimsingi.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kuigiza malumbano ya utani ya nyanya na mjukuu.
Kujadili na wenzake sifa za malumbano ya utani.
Kutambua vipengele vya uwasilishaji wa malumbano ya utani.
Kuwasilisha malumbano ya utani akizingatia vipengele vya uwasilishaji.

Je, ni nini vipengele vya kimsingi vya uwasilishaji wa malumbano ya utani?

KLB Top Scholar Kiswahili Gredi ya 9 uk. 109
Picha
Kifaa cha kidijitali
Chati ya vipengele vya uwasilishaji wa malumbano ya utani

Kuigiza malumbano ya utani Kutambua vipengele vya uwasilishaji wa malumbano ya utani Kuwasilisha malumbano ya utani

Kusoma

Kusoma kwa Kina - Ushairi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza maana ya wahusika katika fasihi.
Kutambua wahusika katika shairi.
Kujadili sifa za wahusika katika shairi.
Kuchangamkia kutambua wahusika katika mashairi mbalimbali.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kutaja majina ya watu katika novela au tamthilia alizosoma.
Kueleza maana ya wahusika.
Kusoma shairi "Uwele huu ni gani?" ukurasa wa 110.
Kutambua wahusika katika shairi alilosoma kwa kujibu maswali.

Je, wahusika ni nani katika kazi ya fasihi?

KLB Top Scholar Kiswahili Gredi ya 9 uk. 110
Diwani ya mashairi
Kamusi
Vifaa vya kidijitali
KLB Top Scholar Kiswahili Gredi ya 9 uk. 111-112
Chati ya sifa za wahusika
Kifaa cha kidijitali

Kueleza maana ya wahusika katika fasihi Kutambua wahusika katika shairi Kujadili sifa za wahusika katika shairi

Kuandika

Barua ya Kuomba Kazi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kueleza maana ya barua rasmi ya kuomba kazi.
Kutambua vipengele vya barua rasmi ya kuomba kazi.
Kujadili lugha inayofaa katika kuandika barua rasmi ya kuomba kazi.
Kuchangamkia kuandika barua rasmi ya kuomba kazi.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma barua rasmi ya kuomba kazi ya Paulo Mwakazi iliyoko kwenye kitabu.
Kueleza maana ya barua rasmi ya kuomba kazi.
Kutambua vipengele vya barua rasmi ya kuomba kazi.
Kujadili lugha inayofaa katika kuandika barua rasmi ya kuomba kazi.

Je, barua rasmi ya kuomba kazi ina sifa gani?

KLB Top Scholar Kiswahili Gredi ya 9 uk. 113
Kielelezo cha barua rasmi ya kuomba kazi
Chati ya vipengele vya barua rasmi
Kifaa cha kidijitali

Kueleza maana ya barua rasmi ya kuomba kazi Kutambua vipengele vya barua rasmi ya kuomba kazi Kueleza lugha inayofaa katika barua rasmi ya kuomba kazi

Kuandika
Sarufi

Barua ya Kuomba Kazi
Vinyume vya Vihusishi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua vipengele vya barua rasmi ya kuomba kazi.
Kuandika barua rasmi ya kuomba kazi kwa kuzingatia vipengele vyake.
Kufurahia kuandika barua rasmi ya kuomba kazi.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kusoma tena barua ya kuomba kazi iliyotolewa kielelezo.
Kutayarisha vidokezo vya barua rasmi ya kuomba kazi ya msimu ya kuuza bidhaa katika duka kuu.
Kuandika barua rasmi ya kuomba kazi hiyo akizingatia vipengele vyake pamoja na lugha ifaayo.
Kumweleza mwenzake barua yake ili atolewe maoni.

Je, ni vidokezo vipi vifaa kuzingatiwa kabla ya kuandika barua rasmi ya kuomba kazi?

KLB Top Scholar Kiswahili Gredi ya 9 uk. 114
Kielelezo cha barua ya kuomba kazi
Orodha ya vipengele vya barua rasmi
Kifaa cha kidijitali
KLB Top Scholar Kiswahili Gredi ya 9 uk. 115
Picha
Chati ya vihusishi na vinyume vyake
Majedwali

Kuandika barua rasmi ya kuomba kazi Kutambua makosa katika barua Kurekebisha barua kulingana na maoni ya wenzake

Sarufi

Vinyume vya Vihusishi

Kufika mwisho wa funzo mwanafunzi aweze:
Mwisho wa funzo,
Kutambua vinyume vya vihusishi katika matini.
Kutumia vinyume vya vihusishi ipasavyo katika sentensi.
Kutunga sentensi zenye vinyume vya vihusishi.
Kuchangamkia matumizi ya vinyume vya vihusishi katika mawasiliano ya kila siku.

Mwanafunzi aelekezwe:
Kupigia mstari vihusishi na vinyume vyake katika sentensi zilizotolewa.
Kusoma kifungu na kutambua vihusishi na vinyume vyake.
Kujaza nafasi kwenye kifungu kwa kutumia kinyume cha kihusishi kilichotolewa kwenye mabano.
Kutunga sentensi akitumia vinyume vya vihusishi vilivyotajwa.

Je, ni vipi tunaweza kutofautisha vihusishi na vinyume vyake?

KLB Top Scholar Kiswahili Gredi ya 9 uk. 116-117
Vifaa vya kidijitali
Orodha ya vihusishi na vinyume vyake
Kifungu cha ufahamu

Kutambua vihusishi na vinyume vyake katika kifungu Kujaza pengo kwa vinyume vya vihusishi Kutunga sentensi zenye vinyume vya vihusishi